ظریف، پیامبر یا خائن زمانه؟

ظریف را مصدق یا امیرکبیر و برجام را چون فتح خرمشهر خواندن  و یا  او را خائن دانستن لطفی است که این روزها در حق ظریف می شود!

برگرداندن ورق در مذاکرات هسته ای و به سرانجام رساندن آن توسط تیم وزارت امورخارجه که در راس آن محمد جواد  ظریف قرار دارد، مشخص بود که از همان ابتدا این مسئولیت سنگین  با واکنش های متفاوتی میان مردم و مسئولین واقع شود.
مسئولیتی که  احمد توکلی درباره دیدار خود با ظریف از زبان او این جمله را نقل می کند  که "شب ها بخاطر نگرانی از سنگینی مسئولیت خوابم نمی برد".
اما مسئولیتی سنگین که یک چالش بزرگ پیش رو داشت و گاهی هم تا لب خط قرمزها و شکستن تابوها پیش رفت قطعا مورد قضاوت  قرار می گرفت .قضاوتی که درآن از منافع جناحی قرار داشت تاقرائت های شخصی و البته نقدهای دلسوزانه اما مانند همه عرصه های دیگر این موضوع با افراط و تفریط هایی روبرو بوده است که پیش بینی آن کار سختی نبود و در عرصه سیاسی اولین بار نیست که با این مدل رفتارها روبرو هستیم. در موضع مذاکرات دو طرف موافق و مخالف در بالا بردن و یا به زمین زدن تیم مذاکره کم نگذاشتند توصیف های شاعرانه و قیاس هایی که توافق و برخورد تیم هسته ای را با  بزنگاه های تاریخی چون فتح خرمشهر و نبردها و صلح پیامبر مقایسه می کرد تا قیاس های تلویحی با عمرسعد و اهانت و تهدید به جای نقد اما چیزی که همیشه باعث می شد تیم مذاکره کننده راه خود را مصمم پیش برد دلالت و حمایت های رهبر انقلاب بود.آن زمان که منتقدان سخت ترین نقدها- بخوانید حمله- را به تیم مذاکره داشتند رهبری از آنها به عنوان فرزندان انقلاب نام بردند و بارها با تقدیر از تلاش این تیم و به کار بردن کلماتی چون برادران ما قوت قلب تیم مذاکره کننده بودند و همزمان با بیان الزامات و چهارچوب ها از طرفداری های افراطانه و نگاه بدون نقد به جریان مذاکرات از آسیب های مربوطه جلوگیری می کردند.

رفتارهای خاص موافقان و مخالفان

اما موافقان و مخالفان در این راه با خروج از خط اعتدال و انصاف بیش از اینکه به جریان مذاکرات و برجام کمک کنند خلاف مصلحت ها گام بر می دارند.
کار در تمجید توافق هسته ای در میان موافقان تا جایی بود که از قیاس ها و الفاظی چون امیرکبیر، مصدق و آرش کمانگیر استفاده کردند و این توافق با بزنگاه های تاریخی چون فتح خرمشهر و صلح حدبیه مقایسه می شد.

نمونه ای از این قیاس در روزنامه ها
اما در نمونه ای دیگر در مواضع شخصیت ها میرزاده رئیس دانشگاه آزاد که تقریبا سنگ تمام گذاشته است می گوید:" این پیروزی ناشی از صلابت رهبری، تدبیر رئیس جمهور و مهارت دانشمندان عزیزمان در عرصه حقوق بین المللی است و در راس آنها جناب آقای دکتر ظریف و کار بزرگی است که می توان آن را در امتداد کار امیرکبیر برای ملت ایران، فتح خرمشهر و اقدام مصدق در ملی شدن صنعت نفت دید."
ظریف اما در پاسخ به این سوال که در سطح مردم شما را مصدق صدا می کنند گفت: من در سطحی نیستم که خودم را با کسی مقایسه کنم. امیدوارم بتوانم کاری کنم که شایسته محبت مردم باشد تا حالا نه من، نه کس دیگری کاری نکرده که بتواند شایسته محبت مردم باشد.
سیر تمجید ها به این سبک حتی تا رونمایی از سردیس محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه به پاس تقدیر از مجاهدت های وی و همکارانش درمراسم روز ملی صادرات کشانده شد.

اما مخالفان هم در برابر این تشبیه ها چیزی کم نگذاشتند از تیترهای تند به بهانه نقد بر علیه تیم مذاکره کننده و جریان مذاکرات همچون تیتر "عزای عمومی هسته ای"یا تیتری که ظریف را ولیچر نشین کرد تا تهدید صالحی به سیمان پاشی و استفاده از لفظ " غلط کرده" است. در ماجرای خبر دست دادن  ظریف با اوباما رسایی در بیانی نامناسب گفت: " ۲ سال قبل دولت گفت به طور اتفاقی آقای روحانی با اوباما تلفنی صحبت کرد، سال قبل گفتند به طور اتفاقی ظریف با «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا نیم ساعت قدم زده است، امسال گفتند به طور اتفاقی آقای ظریف و اوباما رئیس جمهور آمریکا مواجه شدند و با هم دست دادند، حتما سال آینده می گویند به طور اتفاقی پریدند بغل هم و روبوسی کردند......تاریخ از این اتفاقاتِ اتفاقی پر است؛ به طور اتفاقی یک عده غدیر خم را فراموش کردند، به طور اتفاقی یکسری از فرماندهان امام حسن(ع)، آن امام را تنها گذاشتند، به طور اتفاقی یک عده ای به لشکر یزید پیوستند و عاشورا رقم خورد و بهانه همه این موضوعات اتفاقی بودن بود..... ما از یاد نبردیم به طور اتفاقی همه این افراد از «گندم ری» محروم شدند."

چه کسی به ظریف کمک می کند؟

مسلما واکنش های هیجانی، مبتنی بر احساسات یا حب و بعض جناحی چیزی نیست که نه به جریان مذاکرات کمک کند و نه به شخص دکتر ظریف. حاشیه هایی که بیش از برجام و سرنوشت مردم از آن شائبه انتخاباتی بودن به مشام می رسد، عده ای از کسانی  که تلاش های ظریف را بدون هیچ جای نقد و تاملی برجسته می کنند و  او و این توافق را با اغراق توصیف می کنند یا نگرش و انتظار درستی از برجام و مذاکرات ندارند یا می خواهند از قبل موفقیت های او برای خود  و جریان حاکم رای به دست آورند و جایگاه و قدرت خود را تحکیم کنند. آن عده نیز که خود را منتقد این جریان می دانند اما به جای نقد به صورت مداوم به توهین، تهدید و حمله به وی می پردازند و حتی خردگرایی و دموکراسی در این قضیه را بر نمی تابند کسانی هستند که یا دلسوزی ها بی مورد دارند، قصاص قبل از جنایت می کنند و کاسه داغ تر از آشند و یا تعداد قلیلی اند که ممکن است به نتیجه رسیدن برجام را در انتخابات پیشرو در تضاد اهداف خود بینند. این افراد اما بیش از منافع حزبی بیشترین مشکل را در نوع نگاه و تعیین مصداق و معیار دوست و دشمن و رفتار های داخلی دارند همانطور که رهبر انقلاب اشاره داشتند لازم است تا" دشمن اصلی را با دشمنان درجه ی دو و با دوستانی که با آنها اختلاف نظر داریم و دشمن هم حتّی نیستند، اشتباه نگیریم؛"
اما نگاه قصاص قبل از جنایت و غیر منصفانه برخی از افراد در کنار نگاه بدون نقد و تامل درباره برجام که ظریف را مصدق وار و برجام را در ادامه فتح خرمشهر عنوان می کند هر دو برخلاف مصلحت کشور و ضد توافق هسته ای می باشد نگاهی که به جای تقویت تیم هسته ای و کمک به ثمر نشاندن بهترین نتیجه از برجام با پرداخت نامناسب به حواشی آن به صورت جناحی و بدسلیقانه به استقبال این مسئله می روند. باید در تعریف و نقد ها جنبه انصاف و اعتدال را رعایت کرد آنانکه  ظریف را مصدق می دانند به ایراد بزرگی در مصدق چون اعتماد به آمریکایی ها که از آن ضربه خورد در زندگی او دقت نمی کنند.
ظریف و تیم او نه پیامبرند و نه خائن بلکه آنها افرادی هستند که در مذاکرات هسته ای تلاش های شبانه روزی را پشت سر گذاشته و در پیش رو دارند و نباید با نگاه های غیر واقع بینانه و افراطی در هر دو طرف، کار اصلی او را که هنوز نیمه تمام است با حاشیه روبرو ساخت، برجام و توافق هسته ای پله اول در یک مسیر طولانی است که گام های بعدی دیپلماسی و گام های اصلی در زمینه های دیگر به ویژه حوزه اقتصاد در پس آن باقی مانده است.
بهتر است به جای منافع و سلایق فردی و جناحی به این موضوع به عنوان یک موضوع ملی و در جهت منافع مردم ایران و پیشرفت ایران اسلامی نگریست، بدان پرداخت و کمک کرد.